
29/06/2025
Dziś uczestniczyłam w uroczystych obchodach 375- lecia istnienia Parafia Ewangelicko-Augsburska w Węgrowie i z tej okazji obiecany rys historyczny🙂.
Historia Luteran w Węgrowie jest ściśle związana z działalnością rodziny Radziwiłłów i burzliwymi wydarzeniami religijnymi w XVI i XVII wieku.
Pierwszy zbór, kalwiński, powstał z inicjatywy Anny Kiszczyny z Radziwiłłów i na jego potrzeby odebrano nawet kościół katolikom.
W 1650 roku Bogusław Radziwiłł nadał miastu przywilej gwarantujący wolność religijną ewangelikom reformowanym i luteranom i oficjalnie założył parafię ewangelicko- augsburską- jej pierwszym pastorem został Jonas Columbus, który działalność duszpasterską prowadził w latach 1650-1660.
Wszystko zdawało się iść w dobrym kierunku, ale zbyt duże różnice kulturowe doprowadzały do tarć i nieporozumień. Warto podkreślić, że wrażliwość ludzi oraz rozumienie relacji międzyludzkich w XVII wieku odbiegało znacząco od współczesności i nie należy patrzeć na nie przez pryzmat nowoczesnego człowieka.
W 1656 roku kościół ewangelicki został zniszczony przez chorągiew podstolego bielskiego Oborskiego, a w 1678 roku spłonął wskutek pożaru. W niecały rok później, w 1679 roku biskup Stanisław Witwicki zezwolił na wybudowanie nowej świątyni. Postawił jednak warunek- miało się to odbyć w ciągu jednej doby- i tak też się stało.
W 1685 roku ten sam biskup nakazał zamknąć kościół, a dla ewangelików rozpoczął się trudny czas. Przywileje dla społeczności przywróciła księżna Ludwika Karolina. Nastąpił powolny rozwój i zmiany dla społeczności luterańskiej.
W 1776 roku parafia węgrowska została połączona z parafią Świętej Trójcy w Warszawie i stała się jej filiałem. Potem nastąpiła zmiana- siedziba parafii została przeniesiona do Warszawy.
Za sprawą księdza Karola Tetfeilera w 1837 r. rozpoczęto budowę nowej świątyni, kościoła Świętej Trójcy, którą ukończono w 1841 roku. W 1898 do kościoła dobudowano wieżę z dzwonem.
Okres międzywojenny charakteryzował się dla społeczności ewangelickiej stabilnością, ale druga wojna przyniosła, jak wszędzie, spore straty.
Obecnie parafia Węgrów Luteranie liczy ponad 40 osób i mimo trudnej przeszłości historycznej jest ważnym elementem naszej kultury, świadectwem wielokulturowości Węgrowa, jej zabytki to perełki ubogacające nasze miasto, a jej wszechstronna działalność to dowód na zaangażowanie w życie społeczne. Nasi sąsiedzi z ulicy Narutowicza 18 A to niezwykle gościnna, otwarta, empatyczna społeczność, o której ciągle nie wiemy za wiele. Myślę, że warto to zmienić🙂.
Dorota Dejnarowicz