Muzeum Ewolucji

22/06/2024

Nowy rodzaj żyrafy z miocenu Pakistanu 🇵🇰

🦒Żyrafowate (Giraffidae) to rodzina obejmująca dzisiaj zaledwie kilka gatunków, jednak w przeszłości była to znacznie liczniejsza grupa, obejmująca wiele rodzajów i kilkadziesiąt gatunków, czasami dość zróżnicowanych morfologicznie. Dowodem na to są kolejne szczątki, pochodzące ze środkowego miocenu Pakistanu (Pendżab) i datowane na 14-11,4 milionów lat temu. Należą one do nowego gatunku i nowego rodzaju, który nazwano Bramiscus micros.

🦒Bramiskus jest reprezentowany przez fragmenty czaszki, zębów i szkieletu postkranialnego na podstawie których stwierdzono, że był niewielką żyrafą, która zrośniętymi rogami oraz budową śródstopia najbardziej przypominała gatunki należące do rodzaju Bramatherium (co podkreślono w nazwie nowego taksonu).

🦒Wiadomo, też że bramiskus współistniał w tym samym czasie i miejscu z innymi żyrafami: Progiraffa exigua, Giraffokeryx punjabiensis, Giraffa priscilla, Giraffa punjabiensis oraz kilkoma wciąż nienazwanymi gatunkami. Tak więc odkrycie tego nowego rodzaju powiększa i tak dość znaczną różnorodność kopalnych żyraf w miocenie Pakistanu.

Na zdjęciu model Sivatherium, autorstwa M. Szubert. Nowy gatunek musiał wyglądać podobnie, choć był od niego znacznie mniejszy. Fot. A. Kapuścińska/ME.

Ríos, M. i in. 2024. A new giraffid Bramiscus micros nov. gen. nov. sp. (Ruminantia, Giraffidae) from the Miocene of northern Pakistan. Palaeontologia Electronica 27 (2): 27.2.a29. https://palaeo-electronica.org/content/2024/5228-new-giraffid-genus

21/06/2024

🦒Pojutrze obchodzić będziemy dzień żyrafy. Żyrafy to najwyższe zwierzęta lądowe żyjące na naszej planecie. Osiągają do 6 m wysokości! Te ssaki kopytne żyją na kontynencie Afrykańskim na obszarach sawann. Tradycyjnie wyróżnia się 1 gatunek (Giraffa camelopardalis) oraz 9 podgatunków żyrafy, ale ostatnie badania DNA wskazują, że w rzeczywistości podgatunki są cztery.

🦒Zwierzęta te charakteryzują się nie tylko długą szyją i niepowtarzalnym dla każdego osobnika układem cętek oraz kostnymi wyrostkami pokrytymi skórą na głowie (tzw. ossikonami), ale również niebieskawo-fioletowym (niemalże czarnym) językiem długości do 50 cm, który pomaga im w chwytaniu liści, którymi się żywią.

🦒Najbliższym żyjącym krewnym żyraf jest okapi, a rodzina Giraffidae jest taksonem siostrzanym z Antilocapridae (widłorogowate). Z zapisu kopalnego znanych jest co najmniej 10 wymarłych rodzajów żyrafy. Jednym z wczesnych przodków żyrafy był znaleziony na terenie dzisiejszej Libii Canthumeryx. Zwierzę to żyło w okresie neogenu i przypominało antylopę. Z kolei żyjący 15–12 milionów lat temu na subkontynencie indyjskim Giraffokeryx przypominał okapi lub małą żyrafę. Kopalne żyrafy zamieszkiwały także Europę (np. Bohlinia).

20/06/2024

Nowy gatunek pterozaura z wczesnej kredy Australii 🇦🇺

🔷Australia słynie z różnych osobliwych zwierząt, także wymarłych, ale z pewnością nie należały do nich pterozaury, których szczątki nie są zbyt liczne na tym kontynencie. Do tej pory znaleziono tam zaledwie jeden niekompletny szkielet oraz pojedyncze kości tych latających gadów.

🔷Jednak właśnie się to zmieniło, gdyż na terytorium dzisiejszego stanu Queensland znaleziono nowy, kompletny w ok. 22%, szkielet, należący do nowego gatunku, który nazwano Haliskia peterseni.

🔷Nowy gatunek najprawdopodobniej szybował nad rozległym morzem, które rozciągało się na terytorium dzisiejszego stanu Queensland, na przełomie wczesnej i późnej kredy, ok. 100 milionów lat temu (w albie). Latający gad osiągał dość duże rozmiary a rozpiętość jego skrzydeł oszacowano na ok. 4,6 m. Pterozaur był zaopatrzony tzw. grzebień przedszczękowy oraz w co najmniej 43 zakrzywionych zębów wskazujących na dietę złożoną z ryb i głowonogów.

🔷Naukowcy zaklasyfikowali nowy gatunek do szeroko rozprzestrzenionej rodziny Anhangueridae, której szczątki znano do tej pory są z terytorium dzisiejszej Brazylii, Anglii, Maroka, Chin, Hiszpanii i USA.

Rekonstrukcja przyżyciowa Haliskia peterseni. Rys. Gabriel N. Ugueto.

Pentland, A.H. i in. 2024. Haliskia peterseni, a new anhanguerian pterosaur from the Late Early Cretaceous of Australia. Sci Rep 14: 11789. https://www.nature.com/articles/s41598-024-60889-8

19/06/2024

Już w ten piątek zakończenie roku szkolnego! 🤓
W związku z tym, dzieci i młodzież otrzymują między innymi odpowiednią ocenę ze sprawowania.

Postanowiliśmy ocenić zachowanie młodych dinozaurów znajdujących się w Muzeum! 🧐

Na szczęście, wszystko wskazuje na to, że nasze dinozaury rozwijają się zgodnie ze wzorcem gatunku. 🙂

18/06/2024

Europejski „Hobbit” czyli nowy gatunek człowiekowatego z miocenu Niemiec 🇩🇪

🐵Historia rodziny człowiekowatych (Hominidae), do której należy nasz gatunek – Homo sapiens, sięga jeszcze miocenu. Właśnie znaleziono na to kolejny dowód, którym są szczątki nowego gatunku nazwanego Buronius manfredschmidi i opisanego z bawarskiego stanowiska Hammerschmiede, w Niemczech.

🐵Wiek znaleziska oszacowano na ok. 11,6 miliona lat temu (czyli późny miocen), ale nie to jest najciekawsze. Zaledwie kilka lat wcześniej (w 2019 roku) w tym samym stanowisku odnaleziono skamieniałości innego hominida, którego nazwano Danuvius guggenmosi. Jednak nowy gatunek znacznie różnił się od swojego kuzyna, zarówno pod względem morfologii jak i wielkości. Przy masie szacowanej na ok. 10 kg buronius okazał się najmniejszym obecnie znanym przedstawicielem rodziny człowiekowatych, mniejszym niż np. Homo floresiensis.

🐵Niemiecki „Hobbit” prowadził nadrzewny tryb życia, a jego zęby były pokryte dość cienką warstwą szkliwa wskazują na dietę złożoną z miękkich pokarmów (np. liście). Tymczasem zęby sympatrycznego gatunku – danuwiusa – miały zdecydowanie grubsze szkliwo wskazujące na bardziej urozmaiconą dietę, a więc i na zajmowanie innej niszy ekologicznej. To umożliwiało obu gatunkom życie obok siebie bez konkurowania o zasoby. Mogły współwystępować tak jak dzisiaj gibony i orangutany na Borneo i Sumatrze.

🐵Jest to pierwszy znany przykład współwystępowania dwóch gatunków mioceńskich człowiekowatych w Europie. Biorąc pod uwagę lokalizację jest bardzo prawdopodobne, że nowy gatunek zamieszkiwał również terytorium Polski.

Na ilustracji współwystępujący z nowym gatunkiem Danuvius guggenmosi. Rys. Velizar Simeonovski.

Böhme, M. i in. 2024. Buronius manfredschmidi – A new small hominid from the Early Late Miocene of Hammerschmiede (Bavaria, Germany). PLoS ONE 19 (6): e0301002. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0301002

16/06/2024

Nowy gatunek słodkowodnego rekina z późnego triasu Japonii 🇯🇵

🦈O rekinach będących postrachem zarówno dzisiejszych jak i pradawnych oceanów słyszał każdy. Jednak zapewne mniej osób słyszało o rekinach słodkowodnych! Tymczasem szczątki takiego gatunku odkryto w pokładach japońskiej formacji Momonoki, datowanych na późny trias (237-227 milionów lat temu).

🦈Nowy gatunek nazwano Parvodus ominechonensis i był on przedstawicielem rzędu hybodontów Hybodontoformes, którego przedstawiciele znani są w zapisie kopalnym od późnego dewonu aż po późną kredę.

🦈Hybodonty różniły się od innych rekinów występowaniem charakterystycznych kolców na płetwach i głowach samców. Gatunki należące do tego rzędu zamieszkiwały różne środowiska morskie, ale mimo to już na początku swojej ewolucji wielokrotnie wkraczały do wód słodkich. Tak samo było w triasie, choć Parvodus ominechonensis jest pierwszym słodkowodnym przedstawicielem tej grupy,opisanym z Japonii.

🦈Zdaniem badaczy rodzaj Parvodus mógł wyewoluować w wodach słodkich, w południowochińskim regionie Pangei, zaraz po największym masowym wymieraniu – wymieraniu permskim. Potem rozprzestrzenił się na tereny wschodniej Azji aby w mezozoiku osiągnąć zasięg globalny.

Rekonstrukcja przyżyciowa Strophodus rebecae, kuzyna nowego gatunku. Rys: Jorge Blanco / CC BY 4.0.

Breeden III, B.T. i in. 2023. A new freshwater lonchidiid hybodontiform shark (Chondrichthyes, Elasmobranchii) from the Upper Triassic Momonoki Formation in Yamaguchi, Japan. Journal of Vertebrate Paleontology 43 (5). https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02724634.2024.2322749

15/06/2024

Prawie czterdzieści nowych gatunków trylobitów z dewonu Maroka 🇲🇦

🟢Właśnie dokonano sensacyjnego odkrycia dotyczącego dewońskich trylobitów z gór Antyatlasu, w Maroku. W obszernej publikacji opisano aż 37 nowych gatunków tych stawonogów, pochodzących ze środkowej i wschodniej części tego pasma.

🟢Wszystkie nowe gatunki nalężą do rodziny Harpetidae, z rzędu harpetidów (Harpetida) a odkrycie jest prawdziwą rewolucją do taksonomii tych trylobitów. Oprócz opisania nowego materiału, pochodzącego z regionu Dra-Tafilalet, przeprowadzono badania taksonomiczne na 138 taksonach.

🟢W efekcie nowe gatunki harpetidów przypisano do 10 rodzajów, z których trzy (Maghroharpes, Pinnuloharpes i Stoloharpes) są nowe, a cztery (Harpes, Lioharpes, Kielania i Eskoharpes) zdefiniowano na nowo. Na tym jednak nie koniec. Nowy materiał dostarczył dodatkowych informacji na temat złożonych oczu harpetidów, które jak się okazało, różniły się od oczu innych dewońskich trylobitów.

🟢Harpetidy pojawiły się w górnym kambrze i wyginęły pod koniec dewonu. Charakteryzowały się posiadaniem stosunkowo dużych, półkolistych struktur wokół cefalonu, rozciągających się aż do tyłu ciała. Takie struktury były często perforowane i uważa się że pomagały trylobitom w filtrowaniu pokarmu.

Na ilustracji holotyp typowego gatunku (Pinnuloharpes segaouii), nowego rodzaju z eiflu Maroka. Źródło: Johnson, 2024.

Johnson, R. G. 2024. Devonian Harpetidae from the central and eastern Anti–Atlas, Morocco. Zootaxa 5450 (1): 1–185. https://mapress.com/zt/article/view/zootaxa.5450.1.1

15/06/2024

Kilka dni temu odbyło się uroczyste otwarcie wystawy w Muzeum Ziemi w Warszawie zatytułowanej W poszukiwaniu dinozaurów, której główną gwiazdą jest odlew szkieletu naszego ! 🦖

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z otwarcia wystawy oraz odwiedzenia Muzeum Ziemi w Warszawie 😊

14/06/2024

Muzeum Ewolucji od kilku lat gości nieodpłatnie osoby z Wolontariatu Koleżeńskiego Mary i Max. Jest to projekt Stowarzyszenia Innowacji Społecznych „MARY I MAX”, które wspiera młodzież i dorosłych w spektrum autyzmu. Raz w roku w naszym Muzeum jest stanowisko finału gry terenowej Wolontariatu.

Niedawno dostaliśmy miłe podziękowania od Stowarzyszenie Mary i Max 😃

14/06/2024

Zapraszamy do udziału w fajnym wydarzeniu, które odbędzie się już jutro! 😊

Piknik Naukowy - największe wydarzenie naukowe w tej części Europy. Motyw przewodni tej edycji to: NIE DO WIARY!

13/06/2024

Odlew tarbozaura jest już wyeksponowany w Muzeum Ziemi w Warszawie!🥳

🦖W lutym odlew szkieletu młodocianego tarbozaura został zdemontowany w Muzeum Ewolucji IPal PAN i przeniesiony do PAN Muzeum w Warszawie 😊.

🦖Wczoraj odbyło się uroczyste otwarcie wystawy W poszukiwaniu dinozaurów, której głównym eksponatem jest ten piękny szkielet.

🦖Od dzisiaj nową wystawę można już zwiedzać! A jeśli wciąż się wahacie, to zapraszamy do wysłuchania wywiadu🎙 z dr Justyna Słowiak z Instytut Paleobiologii PAN, która opowiada więcej o wystawie, polsko-mongolskich ekspedycjach i samym tarbozaurze.

https://www.rdc.pl/podcast/poranek-rdc_p3mbvmpmqgcjfCnE8K5O?episode=wbkcBS4uicMRHjkGYxMb&active_page=1

12/06/2024

🦴O jak osteon – motyw strukturalny tkanki kostnej, złożony z koncentrycznie ułożonych blaszek kostnych (kości lamellarnej czyli blaszkowatej) otaczających kanał naczyniowy. Jest strukturą bardziej złożoną od pierwotnego kanału naczyniowego, który ma formę tunelu w tkance kostnej, bez kości blaszkowatej w ścianach.

🦴Wyróżnia się osteony pierwotne, powstałe w wyniku częściowego wypełnienia pierwotnych kanałów naczyniowych warstwami kości blaszkowatej, oraz osteony wtórne, powstające w miejscu uprzednio wchłoniętej (zresorbowanej) tkanki kostnej. Osteon wtórny, ze względu na swoją wtórną genezę, oddzielony jest od otaczającej tkanki linią cementową. Osteony pierwotne, a następnie wtórne pojawiają się w tkance kostnej w miarę jej dojrzewania i postępującej przebudowy. W związku z tym u starszych osobników obserwować można kilka generacji osteonów wtórnych, nadbudowywanych na uprzednio częściowo zresorbowanych wcześniejszych generacjach.

11/06/2024

Nowe szczątki krótkopyskiego kangura z plejstocenu Australii 🦘

🦘Niedawno pisaliśmy o odkryciu trzech nowych gatunków ogromnych kangurów z rodzaju Protemnodon, zamieszkujących Australię w pliocenie i plejstocenie. Jak się jednak okazuje to nie koniec sensacji dotyczących gigantycznych kangurów! W jednej z jaskiń w australijskim stanie Wiktoria dokonano kolejnego odkrycia. Tym razem był to prawie kompletny szkielet krótkopyskiego kangura z gatunku Simosthenurus occidentalis, pochodzący sprzed 49 400 lat.

🦘Simosthenurus occidentalis nie był zbyt bliskim kuzynem opisanych wcześniej gatunków z rodzaju Protemnodon. Jego bliższym krewnym był największy gatunek kangura znanego nauce - Procoptodon goliath, razem z którym należał do podrodziny Sthenurinae, nazywanych kangurami krótkopyskimi. Kangury z gatunku Simosthenurus occidentalis dorastały do 118 kg, choć znaleziony i zachowujący układ anatomiczny szkielet (składający się z blisko 150 kości), należał do młodego osobnika. Mimo to przy masie szacowanej na ok. 80 kg, młody simostenurus, osiągał rozmiary podobne do największych osobników dzisiejszych kangurów olbrzymich Macropus giganteus.

🦘W poniższym linku znajduje się film pokazujący jak wyglądało wydobycie szczątków kangura. Ponadto, można w nim zobaczyć znaleziony szkielet i model 3D jego czaszki. https://theconversation.com/we-spent-2-years-in-deep-underground-caves-to-bring-this-extraordinary-fossil-to-light-226629

Na ilustracji młody i dorosły osobnik Simosthenurus occidentalis. Autor: Nellie Pease / ARC CoE CABAH / CC BY-SA 4.0 Deed

10/06/2024

08/06/2024

Dwa nowe gatunki opalizujących kosarzy z eocenu Niemiec 🇩🇪

🕷Kosarze (Opiliones), zwane dawniej łabuńcami to powszechnie znane, długonogie pajęczaki, które widział chyba każdy gdyż uwielbiają przesiadywać na ścianach budynków. Do roku 2023 opisano ich ponad 6700 gatunków (w tym 42 z terenu Polski), choć naukowcy uważają, że może być ich nawet 10000, nie wliczając ok. 60 gatunków kopalnych.

🕷Najstarsze z nich bardzo przypominają dzisiejsze gatunki i znane są już z wczesnego dewonu (sprzed ok. 410 milionów lat), choć większość kopalnych gatunków pochodzi z kenozoiku, zwłaszcza z bałtyckich i ukraińskich bursztynów.

🕷Dlatego nie małą sensacją jest odkrycie pierwszych skamieniałości kosarzy w łupkach z Messel, w Niemczech. Ich wiek oszacowano na środkowy eocen (48-47 milionów lat temu) i reprezentują one kilka gatunków, z których dwa (Leiobunum messelense i L. schaali), przypisano do dzisiejszego rodzaju łabuńów Leiobunum, rozszerzając zasięg stratygraficzny rodzaju.

🕷Jednak nie to jest najbardziej niezwykłe w kosarzach z Messel. Ich wyjątkową cechą jest ich opalizujący, metaliczny kolor, którego do tej pory nie stwierdzono u żadnych kopalnych pajęczaków, choć zaobserwowano go u owadów z tego samego stanowiska.

🕷Metalicznie opalizująca barwa ciała jest dość częsta u dzisiejszych kosarzy, ale głownie u tych żyjących w tropikach i pełni funkcje maskujące. Zapewne podobną funkcję pełniła u ich kopalnych kuzynów.

Na zdjęciu samica łabunia czerwonawego Leiobunum rotundum, wystepującego także w Polsce (fot. James Lindsey/Wikimedia Commons CC BY-SA 3.0) oraz skamieniałość gatunku Leiobunum schaali z Messel, w przybliżeniu i normalnym widoku (z Bartel i in. 2024).

Bartel, C. i in. 2024. Iridescent harvestmen (Arachnida: Opiliones: Sclerosomatidae) from the Eocene of Messel, Germany. Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments. https://link.springer.com/article/10.1007/s12549-024-00607-4

07/06/2024

🪸Wszyscy słyszeliśmy o rafach koralowych. Pomimo, że zajmują one jedynie 0,1% dna morskiego, to ekosystemy te wpływają na ok. 25% wszystkich morskich gatunków. Wiele z nich stanowi podstawowe źródło pokarmu dla wielu społeczności ludzkich. Rafy są również przedmiotem turystyki oraz stanowią naturalne falochrony, tłumiące energię i redukujące wysokość fal.

🪸Jedną z najbardziej bioróżnorodnych raf na świecie jest Trójkąt Koralowy. Obszar ten obejmuje wody Indonezji, Malezji, Papui Nowej Gwinei, Timoru Wschodniego, Wysp Salomona oraz Filipin. Na obszarze Trójkąta Koralowego występuje prawie 600 różnych gatunków koralowców (z tego co najmniej 12 jest endemitami) – co stanowi 75 procent wszystkich znanych nam gatunków tych parzydełkowców. Ponadto, Trójkąt Koralowy jest domem dla ponad 2000 różnych gatunków ryb rafowych i zamieszkiwany jest przez żółwie morskie, wieloryby, delfiny, morświny, krowy morskie i rekiny wielorybie.

🪸Dzień Trójkąta Koralowego, który obchodzimy
w niedzielę, został ustanowiony aby zwrócić uwagę na zmiany klimatu, które powodują wzrost poziomu i zakwaszenia wody oraz jej ocieplenie, zagrażając w
ten sposób większości żyjących tam organizmów morskich. Zmiany te mają również negatywny wpływ na źródła utrzymania lokalnej ludności, takie jak rybołówstwo i turystykę.

06/06/2024

Dwa nowe gatunki apatoterii z paleogenu Wielkiej Brytanii 🇬🇧

🐭W paleogenie (66,0 - 23,03 mln lat temu) naszą planetę zamieszkiwało wiele przedziwnych ssaków a dobrym przykładem mogą być apatoteria Apatotheria, które razem z dzisiejszymi gryzoniami Rodentia, zajęczakami Lagomorpha, wiewiórecznikami Scadentia, naczelnymi Primates i latawcami Dermoptera tworzą ogromny klad Euarchontoglires.

🐭Jednym z rodzajów jaki reprezentował apatoteria w Europie był Heterohyus, obejmujący do tej pory 10 gatunków;właśnie zaklasyfikowano do niego dwa kolejne - Heterohyus crayi i H. estesi, których skamieniałości opisano z przełomu eocenu i oligocenu Wielkiej Brytanii.

🐭Przedstawiciele rodzaju Heterohyus byli nadrzewnymi zwierzętami wielkości dzisiejszej popielicy szarej Glis glis (dł. 25-30 cm wraz z ogonem) i o pokroju ciała małpiatek lub niektórych oposów. Posiadały wyspecjalizowane uzębienie i co najciekawsze, wydłużone palce dłoni, przypominające dzisiejsze palczaki Daubentonia madagascariensis.

🐭W świetle najnowszych odkryć dokonanych w oparciu o okazy z grupy Solent w Wielkiej Brytanii okazuje się, że był to rodzaj bardziej zróżnicowany niż do tej pory sądzono. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów odkrycia wskazuje, że rodzaj Heterohyus obejmował dwa odrębne klady. U brytyjskich okazów opisano także okluzję zębów, po raz pierwszy u przedstawicieli rodziny Apatemyidae, do której należał rodzaj. Oprócz skamieniałości apatoterii, w obszernej monografii opisano również skamieniałości wielu innych, współwystępujących z nią gatunków ssaków.

Najlepiej zachowana skamieniałość należąca do gatunku Heterohyus nanus z Messel oraz przypuszczalny wygląd zwierzęcia (fot. Daniela C. Kalthoff; rys. Desmodema)

Ho**er, J.J. 2024. The Mammals of the Late Eocene - Early Oligocene Solent Group. Part 2, Euarchonta (Nyctitheriidae and Primates), Lipotyphla, Chiroptera, Pseudorhyncocyonidae, Pantolesta, Apatotheria. Monographs of the Palaeontographical Society 177 (667): 148–290. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02693445.2023.2339592

05/06/2024

📃Z listu Prof. Zofii Kielan-Jaworowskiej do Sekretarza Naukowego PAN, Prof. Henryka Jabłońskiego (Altan Uul 11.07.1965):

📃“1 czerwca opuściliśmy Ułan Bator i po siedmiu dniach podróży dotarliśmy do Altan Uul w Dolinie Nemegtańskiej, w południowej Gobi, gdzie pracujemy do dziś. Jesteśmy w bardzo pięknym i zupełnie dzikim terenie, oddaleni o 420 km od najbliższej poczty i 50 km od najbliższej studni (...) na obszarze około 30 km kwadratowych (...) w wielu punktach dosłownie chodzi się po kościach gadów (...). Już w pierwszych dniach pobytu natrafiliśmy na nagromadzenie dużych kości (...) zachował się tu prawie kompletny szkielet wielkiego dinozaura roślinożernego z grupy zauropodów 🦕 (...). Wydobycie szkieletu mierzącego około 20 metrów długości zajęło nam miesiąc czasu. Mieliśmy trudności przy transporcie 300-400 kg bloków zawierających kości (...) w tej chwili cały szkielet ważący wraz z otaczającą go skałą ok. 10 ton jest już wydobyty i zapakowany.”

🦕Oryginalny szkielet opisanego w liście zauropoda Opisthocoelicaudia został po wypreparowaniu odesłany do Mongolii. W Muzeum znajduje się model szkieletu tego dinozaura, prezentujący już nieaktualną hipotezę dotyczącą postawy.

🦕Prace nad przygotowaniem nowego, przyżyciowego modelu ciała zauropoda dla Muzeum trwają we współpracy z Tomasz Kwiatkowski - przedstawiamy Wam koncept modelu 😊

04/06/2024

Nowy rodzaj zauropodomorfa z późnego triasu Zimbabwe 🧐

🦕W najnowszym numerze Acta Palaentologica Polonica ukazał się ciekawy artykuł dotyczący nowego, bazalnego gatunku zauropodomorfa z późnego triasu Zimbabwe . Nowy takson nazwano Musankwa sanyatiensis a jego szczątki znaleziono na wyspie Spurwing, na jeziorze Kariba, w pokładach datowanych na ok. 210 milionów lat.

🦕Skamieniałości nowego gatunku obejmują kości prawej kończyny tylnej, na podstawie których oszacowano wysokość zwierzęcia na ok. 1,5 m (do linii bioder) a jego masę na ok. 390 kg. Charakterystyczna morfologia kończyny odróżnia go od wszystkich innych afrykańskich kuzynów.

🦕Zdaniem badaczy musankwa jest najbardziej bazalnym gatunkiem kladu Massopoda a jego najbliższymi kuzynami mogą być riochazaur Riojasaurus z Argentyny i euknemezaur Eucnemesaurus z RPA. Musankwa jest dopiero czwartym, nazwanym dinozaurem z basenu Karoo w Zimbabwe a jego szczątki dają nadzieję na kolejne odkrycia dinozaurów.

Artystyczna wizja Musankwa sanyatiensis spacerującego po płytkich wodach, obok współwystępujący z nim metopozaur. Źródło zdjęcia: Atashni Moopen / Sci.News.

Barrett, P.M., Chapelle, K.E.J., Sciscio, L., Broderick, T.J., Zondo, M., Munyikwa, D., and Choiniere, J.N. 2024. A new Late Triassic sauropodomorph dinosaur from the Mid-Zambezi Basin, Zimbabwe. Acta Palaeontologica Polonica 69 (2): 227–241.https://www.app.pan.pl/archive/published/app69/app011002023.pdf

04/06/2024

Uwaga!
W dniach 04.06-07.06. Muzeum Ewolucji będzie otwarte tylko do godziny 15.00.
Za utrudnienia przepraszamy.

02/06/2024

Nowe gatunki zajęczaków z plejstocenu Maghrebu🐰🐰

🐇Właśnie ukazała się obszerna publikacja omawiająca skamieniałości północnoafrykańskich zajęczaków (Lagomorpha), pochodzących z pliocenu i plejstocenu. Naukowcy opisali dwa nowe gatunki, należące do dwóch różnych rodzin.

🐇Pierwszym z nich jest sarduszka Prolagus ressasensis, przedstawicielka rodziny sarduszkowatych (Prolagidae), której przedstawiciele są najbliżej spokrewnieni z dzisiejszymi szczekuszkami (Ochotonidae) i których liczne skamieniałości są znane z Europy (w tym z Polski - Prolagus osmolskae) - od miocenu po holocen. Skamieniałe uzębienie nowego gatunku sarduszki znaleziono w tunezyjskim kamieniołomie Djebel Ressas, w pokładach datowanych na wczesny plejstocen (1,0-1,4 mln lat temu). Zdaniem badaczy afrykańskie sarduszki zamieszkiwały bardziej suche i otwarte tereny niż kontynentalne kuzynki i wyginęły znacznie wcześniej niż niektóre europejskie gatunki.

🐇Oprócz szczątków sarduszek naukowcy opisali także szczątki zajęcy (Leporidae) z wymarłego rodzaju Trischizolagus oraz nowy gatunek Lepus berbericus, który okazał się najstarszym przedstawicielem swojego rodzaju w północnej Afryce. Jego szczątki znaleziono w tzw. grocie nosorożców (Grotte des Rhinoceros), niedaleko Casablanki w Maroku, a ich wiek określono na środkowy plejstocen (ok. 435 Ka). Ten prehistoryczny zając wielkością przypominał dzisiejszego zająca płowego Lepus capensis.

Poniżej ostatni przedstawiciel sarduszek - sarduszka bezogonowa Prolagus sardus. Gatunek, który zamieszkiwał Sardynię i Korsykę jeszcze 2000 lat temu, a być może dotrwał nawet do XVIII wieku. Autor: Prolagussardus (Wikimedia Commons CC BY-SA 3.0)

Sen, S. i in.. Pliocene and Pleistocene lagomorphs (Mammalia) from Northwest Africa: new discoveries. Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments.ttps://hal.science/hal-04582975

01/06/2024

Nowy rodzaj abelizauryda z późnej kredy Argentyny 🇦🇷

🦖Abelizaurydy (Abelisauridae) to rodzina drapieżnych i zwykle dość dużych teropodów, charakteryzujących się krępymi kończynami tylnymi oraz bogatą ornamentacją kości czaszki, obejmującą najróżniejsze bruzdy, wgłębienia a nawet rogi. Abelizaurydy pojawiają się w zapisie kopalnym w środkowej jurze i znane są głównie z południowego prakontynentu Gondwany, choć szczątki kilku gatunków opisano również z Europy.

🦖Spora część gatunków jest znana z Ameryki Południowej, głównie z Argentyny. Te południowoamerykańskie taksony tworzą klad Furileusauria i tak się składa, że właśnie opisano nowy rodzaj i gatunek, należący do tej grupy. Jest nim Koleken inakayali.

🦖Niekompletny szkielet kolekena obejmuje elementy czaszki, kręgosłupa i kończyn, które charakteryzują się unikalnym zestawem cech, odróżniających nowy takson od wszystkich znanych kuzynów. Skamieniałości odnaleziono w Cerro Bayo Norte, w północnej części argentyńskiej prowincji Chubut, a pokłady, w których znaleziono okazy datuje się na późną kredę – ok. 69 milionów lat temu.

🦖Koleken był więc jednym z ostatnich abelizaurów. Odkrycie wskazuje, że dinozaury z tej grupy były bardziej zróżnicowane, niż wcześniej sądzono.

Na ilustracji rekonstrukcja przyżyciowa kolekena. Ryc. Gabriel Díaz Yantén.

Diego Pol i in. 2024. A new abelisaurid dinosaur from the end Cretaceous of Patagonia and evolutionary rates among the Ceratosauria. Cladistics. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/cla.12583

31/05/2024

Niedawno, nasza kolekcja porównawcza wzbogaciła się o dwa nowe eksponaty, które możecie oglądać w Muzeum Ewolucji 🏛. Otrzymaliśmy je od charytatywnej Fundacji „Siłą Rzeczy” Sklepowisko Warszawa.

🐢Pierwszy to preparat dermoplastyczny żółwia ozdobnego Trachemys scripta, pochodzącego z Ameryki Północnej, często hodowanego w domowych terrariach. Niestety, gatunek ten przedostał się również do środowiska naturalnego Polski i stał się u nas inwazyjny.

🦀Drugi eksponat to pancerz kraba Xanto poressa, nazywanego jaguarem z racji zdobiących go ciemnych plamek. Kraby te zamieszkują wybrzeża wschodniego Atlantyku, Morze Śródziemne i Morze Czarne.

Fundacja Siłą Rzeczy - www.sklepowisko.org

30/05/2024

Trzy nowe gatunku stekowców z opalowych pól w Nowej Południowej Walii 🧐

🔷Opal jest jednym z cenniejszych kamieni szlachetnych a z jego pozyskiwania słynie m.in. Australia, zwłaszcza miasto Lightning Ridge (Nowa Południowa Walia), w pobliżu którego znajdują się tak zwane pola opalowe (ang. Opal Fields).

🔷Jednak owe pola słyną także z innych skarbów, którymi są skamieniałości zwierząt pochodzących z kredy, sprzed 102 do 96,6 milionów lat temu. Niektóre z nich są cenniejsze niż kamienie szlachetne i na pewno należą do nich szczątki wczesnych ssaków z rzędu stekowców (Monotremata), których jedynymi dziś żyjącymi przedstawicielami są kolczatki, prakolczatki i dziobaki. Skamieniałości stekowców z opalowych pól przypisano do 6 różnych gatunków, z których aż trzy reprezentują nieznane wcześniej taksony.

🔷Najciekawszym z nich jest Opalios splendens, reprezentujący nową rodzinę Opalionidae. Ten niezwykły prassak zachował cechy najwcześniejszych znanych stekowców, a z drugiej strony posiadał już mieszankę cech właściwych dzisiejszym kolczatkom i dziobakom.

🔷Razem z nim współwystępowało aż pięć innych gatunków stekowców, z których jeden (Dharragarra aurora) przypisano do rodziny dziobaków (Ornithorhynchidae), a pozostałe do dwóch wymarłych rodzin Steropodontinae i Kollikodontidae. Sześć gatunków w jednym miejscu czyni Lightning Ridge najważniejszym stanowiskiem stekowców w historii, a samo odkrycie znacznie zwiększa znaną różnorodność tych jajorodnych ssaków, udowadniając, że niegdyś były bardzo zróżnicowaną grupą.

Na ilustracji rekonstrukcja przyżyciowa wszystkich 6 gatunków stekowców z Lightning Ridge, zgodnie z ruchem wskazówek zegara od lewego dolnego rogu: Opalios splendens, Stirtodon elizabethae, Kollikodon ritchiei, Steropodon galmani, Parvopalus clytiei i Dharragarra aurora. Rys. Peter Schouten.

Flannery, T. F. i in. 2024. A diverse assemblage of monotremes (Monotremata) from the Cenomanian Lightning Ridge fauna of New South Wales, Australia. Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology, 1–19. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/03115518.2024.2348753

29/05/2024

Paleontologia nie tylko w Warszawie! 🤠

Pierwsze regularne wykopaliska paleontologiczne w Miedarach koło Tarnowskich Gór odbyły się w 2015 roku, od tego czasu z tamtejszego stanowiska pozyskano tysiące kości triasowych zwierząt🦴.

W tym roku, z okazji 10 edycji wykopalisk, naukowcy z Instytutu Paleobiologii PAN zaprezentowali w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Miedarach gablotę prezentującą skamieniałości pochodzące z okolicy. Mamy nadzieję, że okazy pochodzące z Miedar będzie można w dalszej przyszłości oglądać nie tylko w Warszawie, ale i blisko miejsca, z którego zostały wydobyte!

Dziękujemy Miedary, Gminie Zbrosławice i Pani Dyrektor Katarzynie Rode za gościnę, a Muzeum Ziemi w Warszawie za możliwość wypożyczenia gabloty!

28/05/2024

Wczoraj rozebraliśmy stary stelaż szkieletu młodocianego tarbozaura, który stał w Muzeum Ewolucji IPal PAN od ponad pół wieku!🫢

Na nowy stelaż został zamontowany pierwszy element: miednica z kręgami krzyżowymi, jeden z najcięższych elementów szkieletu. Od teraz stopniowo będą dodawane kolejne kości ! 😄

26/05/2024

Trzy nowe gatunki kangurów z pliocenu i plejstocenu Australii🦘🦘🦘

🦘Największymi torbaczami (Marsupialia) żyjącymi obecnie na naszej planecie są dwa gatunki kangurów – kangur rudy Osphranter rufus i kangur olbrzymi Macropus giganteus. Pierwszy z nich jest najczęściej bardziej masywny, osiągając wagę do 91 kg. Drugi natomiast jest zwykle nieco lżejszy, ale za to „dłuższy”, dorastając nawet do 2,49–2,92 m długości.

🦘Gdyby jednak porównać te torbacze z dwoma gatunkami kangurów z rodzaju Protemnodon, które właśnie opisano, okazałoby się, że nie są zbyt wielkie, a nazwa olbrzymi w przypadku jednego z nich jest raczej nie na miejscu.

🦘Kangury z rodzaju Protemnodon żyły na terenie Australii, Tasmanii i Nowej Gwinei w pliocenie i plejstocenie – od około 5 milionów do 40 tysięcy lat temu. W obszernej metaanalizie naukowcy postanowili przyjrzeć się bliżej wszystkim skamieniałościom tych kangurów, rozpoznając przy tym 7 gatunków, w tym 3 nowe.

🦘🦘Dwa z nich – Protemnodon mamkurra i P. viator, były naprawdę ogromne i mogły osiągać masę 111–166 kg. Ciekawe jest również, że pierwszy z nich poruszał się w nieco inny sposób niż dzisiejsze kangury, czyli czasami podskakując na czterech nogach, a nie tylko na dwóch, jak jego kuzyni.

🦘Trzeci z nowych gatunków – P. dawsonae – żył nieco wcześniej, w pliocenie, i był mniejszy od swoich kuzynów osiągając zapewnie rozmiary dzisiejszej walabii bagiennej Wallabia bicolor, której masa nie przekracza 20 kg. Niestety do dziś nie wiadomo dlaczego te niezwykłe kangury wyginęły a ich kuzyni przetrwali.

Porównanie wielkości największych dziś żyjących kangurów (rudego i olbrzymiego) z ich wymarłymi kuzynami z rodzaju Protemnodon. Żródło: T. Klarenbeek, Uniwersytet Flindersa.

Kerr, I.A.R. i in. 2024. Systematics and palaeobiology of kangaroos of the Late Cenozoic genus Protemnodon (Marsupialia, Macropodidae). Megataxa 11 (1): 1-261. https://mapress.com/mt/article/view/megataxa.11.1.1