16/06/2024
NIEZWYKŁY PAN JANEK
W tym tygodniu (13 czerwca) minęło 2️⃣1️⃣ lat od śmierci Jana Rossmana ps. ,,Wacek", bardzo ciekawej warszawskiej postaci:
⚜️ członka Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Księcia Józefa Poniatowskiego,
⚜️ członka Kwatery Głównej Szarych Szeregów,
⚜️ jednego z komendantów Chorągwi Warszawskiej ZHP Okręgu „Północ”, w skład którego wchodziły hufce:
🔸Bielany,
🔸Żoliborz,
🔸Marymont,
🔸Wola,
🔸Powązki,
⚜️ kierownika Wydziału Kształcenia Starszyzny, potem wizytatora Chorągwi Warszawskiej, mającego wpływ na kształtowanie ideowe wojennego harcerstwa – Szarych Szeregów,
⚜️ twórcy kursów podharcmistrzowskich Szarych Szeregów „Szkoła za lasem”(Zdjęcie nr 1, książka „Szkoła za lasem”, wydana w 1946 roku w Paryżu),
⚜️ inicjatora powstania pisma konspiracyjnego „Brzask” (Zdjęcie nr 2),
⚜️ porucznika Armii Krajowej (Zdjęcie nr 3, legitymacja AK Jana Rossmanna oraz Zdjęcie nr 4, odręczna nominacja na kaprala podpisana przez Piotra Pomiana),
⚜️ dowódcy siatki pomocy więźniom, tak zwanej „Kratki”, czyli łączności zewnętrznej z więźniami; w pracy jego łącznikami byli chłopcy z „Pomarańczarni”,
szczególnie Alek Dawidowski,
⚜️ pana Janka, który w książce „Tadeusz Zawadzki. Zośka” przykręca do wiatrówki poległego „Zośki” Honorową Odznakę 23. Wojennej Pomarańczarni (Zdjęcie nr 5, odznaka Wojennej Pomarańczarni),
⚜️ pasjonata Szarych Szeregów, zbierającego pieczołowicie materiały dotyczące konspiracyjnego harcerstwa, dzięki czemu w latach 80.tych udało się wydać w Londynie książkę o historii Szarych Szeregów.
DOM 🏠 NIEZWYKŁY,
DOM SPOTKAŃ Z HISTORIĄ
🏠 Jan Rossman mieszkał na Żoliborzu; tu właśnie, w gościnnych progach domu Rossmanów, powstało centrum konspiracyjne, w którym spotykali się członkowie Szarych Szeregów;
🏠 tu także Aleksander Kamiński poznawał bohaterów swojej książki „Kamienie na szaniec” i obmyślał ich kreacje literackie 📝; tu w myślach i w książce nazwał Jana Rossmana Panem Jankiem (Zdjęcie nr 6, dedykacja Kamińskiego dla Jana Rossmana);
🏠 w przydomowym ogrodzie 🥬🥒🪴🌳 ukryta została tablica, którą w dniu 11 lutego 1942 roku Maciej Dawidowski „Alek” odkręcił 🔧🔩 z pomnika Mikołaja Kopernika na Krakowskim Przedmieściu.
💡💡💡
Ciekawostka ❗
, że po wojnie, w 1948 roku tablica została odkopana i przekazana przez Jana Rossmana do m.st. Warszawy❓
POWSTANIE WARSZAWSKIE
PANA JANKA
W czasie Powstania Warszawskiego Jan Rossman był oficerem w Zgrupowaniu
„Radosław”, w pułku „Broda 53” , w słynnym batalionie „Zośka” na Woli i Starym Mieście.
Następnie został skierowany do oddziału łączności specjalnej, czyli kanałowej ❗ II Obwodu "Żywiciel" Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej.
Szlak bojowy 🪖🇵🇱🪖 :
🪖 Wola,
🪖 Stare Miasto,
🪖 kanały,
🪖 Żoliborz,
🪖 kanały,
🪖 Śródmieście Północ.
Przejście na Żoliborz pozwalało znaleźć kwatery dla rannych żołnierzy batalionu „Zośka”. Niestety, droga powrotna tą samą trasą nie była juz możliwa, Niemcy zablokowali kanał.
Jan Rossman pozyskał mapę kanałów od pracownika kanałów i odnalazł drogę powrotną do oddziału (Zdjęcie nr 7 i 8, mapa Jana Rossmana, z którą powrócił z Żoliborza).
„IDŹCIE NA CMENTARZ.
TAM SĄ WSZYSTKIE NAZWISKA”
Przeżył w niewoli niemieckiej w Stalagu XI B Fallingbostel, Oflagu II D Gross Born oraz Stalagu X B Sandbostel, skąd został wyzwolony 29 kwietnia 1945 roku.
Przez krótki czas zajmował się odtwarzaniem struktur ⚜️ZHP⚜️ na terenie Niemiec.
Po powrocie do Polski w marcu 1946 roku był regularnie inwigilowany 🧐🕵️ przez Urząd Bezpieczeństwa, wypytywany o nazwiska osób, z którymi był związany w czasie konspiracji oraz po powrocie do kraju.
Niezmiennie, ze stoickim spokojem Jan Rossmann odpowiadał:
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
„Idźcie na cmentarz🪦🪦🪦. Tam są wszystkie nazwiska”...
Do końca swojego życia starał się być zaangażowany w odbudowę struktur ZHP, zarówno po odwilży w roku 1956, jak i po transformacji ustrojowej w roku 1989.
Tuż przy wejściu do Pamięci Powstania Warszawskiego, po prawej stronie na naszej ekspozycji prezentujemy z dumą pamiątki po panie Janku, Janie Rossmanie.
ZAPRASZAMY ❗
Zdjęcia z zasobów własnych Muzeum.