Museum over de geschiedenis van de protestantse enclave 'de Geuzenhoek' in Horebeke. Welkom in het Protestants Museum de Geuzenhoek! per groep).
In het museum ontdekt u de geschiedenis van de Geuzenhoek, de protestantse gemeenschap in en rond Horebeke van 1550 tot heden. Hoe was het leven door de eeuwen heen in deze enclave? En wat gebeurt er tegenwoordig in de protestantse kerk? Ook de geschiedenis van de protestantse school (1815-1982), het huidige museumgebouw, komt aan bod. Welke leerstof kregen de leerlingen in de protestantse school
en hoe zag zo’n school eruit? Ook komt u meer te weten over het leven en werken van de volksschrijver Abraham Hans (1882-1939), die hier geboren werd. In zijn tijd genoot hij enige bekendheid en was hij vooral geliefd als schrijver van kinderboekjes, de zogenaamde ‘Hansjes’. Daarnaast is er ook aandacht voor het ontstaan en de geschiedenis van het Protestantisme in de Zuidelijke Nederlanden (het huidige België). Hierbij mag een kleine Bijbeltentoonstelling natuurlijk niet ontbreken. Toegang:
Museum: €3 per persoon (kinderen tot 12 jaar gratis)
Rondleidingen:
Tijdelijke tentoonstelling museum (duur ca. 1u): €5 per persoon* (max. 10 pers. Combirondleiding museum: tijdelijke tentoonstelling + vaste tentoonstellingen (duur ca. 1u 30 min): €7 per persoon* (max. 10 pers. Patrimonium Geuzenhoek: Oude Kerk, Kerkhof, Nieuwe Kerk + vrij museumbezoek (duur ca. 1u30-2u): €5 per persoon + €60,00 per groep*(max. 25 pers. per groep)
* toegang tot het museum in prijs inbegrepen
Mogelijkheid tot reserveren van een drankje en een versnapering (enkel voor groepen).
Bezoek het kunstenparcours IVY en onze tentoonstelling rond de kunst van dominee Van der Waeyen-Pieterszen. Pieterszen was ooit dominee in de protestantse kerk van Horebeke en speelde een interessante rol in het leven van Vincent Van Gogh.
Je kan het Protestants Museum 'De Geuzenhoek' en de tentoonstelling GRATIS bezoeken tot en met 6 augustus, van donderdag t.e.m. zondag, telkens van 13u-18u
De eredienst van afgelopen zondag werd opgeluisterd door een Nederlands koor. En maandag kwam er een bus van het Hoornbeeck College uit Nederland op bezoek. Ze kregen een rondleiding in ons unieke Protestants Museum 'De Geuzenhoek' door Dominee Simon van der Linden en Wolfram!
Zalig Kerstfeest!
In het medaillon - bovenaan - wordt het kerstverhaal afgebeeld.
Heel sober: enkel Jozef, Maria en het kindeke Jezus in de kribbe. Geen os, ezel, wijzen uit het oosten of herders uit het veld.
Jesaja 5 vers 9 (NBG): Want een kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij rust op zijn schouders. En men noemt Hem Wonderbare Raadsman, Sterke God, Eeuwige Vader, Vredevorst.
Sfeerbeeld uit onze tentoonstelling 'Al meer dan 150 jaar een 'Nieuwe Kerk' op de Geuzenhoek (1872-2022).
Tentoonstelling te bezichtigen tot eind maart 2023.
Foto: Paul Muylaert
Sfeerbeeld uit onze tentoonstelling 'Al 150 jaar een 'Nieuwe Kerk' in de Geuzenhoek (1872-2022)'.
Set van een koffie- en suikerlepel met de Nieuwe Kerk op afgebeeld. Deze lepels werden gemaakt en verkocht om de aankoop van een nieuw orgel voor de kerk te bekostigen.
Tentoonstelling te bezichtigen tot eind maart 2023.
Een winterachtig tafereel?
Schilderij van Korsele met de Nieuwe Kerk op de achtergrond.
Door F. Blommaert, 1993.
In bruikleen gegeven voor de tentoonstelling 'Al 150 jaar een 'Nieuwe Kerk' in de Geuzenhoek (1872-2022)' door W***y & Hilda Blommaert
Te bezichtigen tot eind maart 2023.
Sfeerbeeld uit onze tentoonstelling 'Al 150 jaar een 'Nieuwe Kerk' in de Geuzenhoek (1872-2022)'.
Te bezichtigen tot eind maart 2023.
Foto: Paul Muylaert
Op bezoek in de Geuzenhoek?
Wandel - nadat u de nieuwe infoborden bij de kerken hebt bewonderd - ook zeker eens langs Korsele. Via de korte wandeling 'Huizen met een geschiedenis' ontdekt u verschillende huizen die verbonden zijn met de protestanten van de Geuzenhoek.
Op 12 november 1781 vaardigde Keizer Jozef II het zogenaamde ’Tolerantie-Edict’ uit.
Dankzij het edict werd het uitoefenen van de protestantse godsdienst toegestaan in de Oostenrijkse erflanden - waaronder de Zuidelijke Nederlanden. (Voor het eerst sinds de godsdienstoorlogen in de 16de eeuw.)
In de praktijk betekende dit dat protestanten hun eigen kerkgebouwen mochten bouwen - zij het op een aantal strikte voorwaarden. Daarnaast kregen protestanten de toelating tot alle private beroepen, tot de universiteiten, en tot burgerlijke ambten, mits toestemming van de keizer.
Het Tolerantie-Edict kondigde het begin aan van de opbouw van het religieuze patrimonium van de Geuzenhoek. Eerst werd een vergaderlokaal gebouwd tegen de hoeve van de familie Vanderhaegen (1988), later volgden de Oude Kerk (1795), het kerkhof (1824), en de Nieuwe Kerk (1872).
Afbeelding: eerste pagina van het Tolerantie-Edict (publiek domein)
Bij de feestelijkheden voor de jubileumviering (150 jaar Nieuwe Kerk te Korsele) werden een aantal gloednieuwe infoborden onthuld.
Via deze borden komen bezoekers mee te weten over de interessante geschiedenis van de Geuzenhoek en de gebouwen die zich daar bevinden.
Hetbord aan de voorkant van de Nieuwe Kerk vertelt je meer over de geschiedenis van de Geuzenhoek en natuurlijk het kerkgebouw. Op de 2 borden aan de achterkant van het kerkgebouw, vind je meer informatie over de Oude Kerk en het kerkhof.
Een absolute aanrader voor wie de Geuzenhoek wil bezoeken!
Hartelijk dank aan iedereen die dit mee mogelijk heeft gemaakt!
Foto's: Paul Muylaert
Bij de feestelijkheden voor de jubileumviering (150 jaar Nieuwe Kerk te Korsele) werden een aantal gloednieuwe infoborden onthuld. Eén daarvan staat aan de voorkant van de Nieuwe Kerk. Hier kun je meer te weten komen over het gebouw en de geschiedenis van de Geuzenhoek.
Maar er is meer! Via de ErfgoedApp kun je een 360° foto van het interieur van de kerk bekijken! Het enige wat je hiervoor moet doen, is de ErfgoedApp installeren op je smartphone. Wanneer je in de buurt van de kerk bent, kun je via de app de 360° foto bekijken.
Op zondag 16 oktober 2022 vierden we het 150-jarig bestaan van de 'Nieuwe Kerk' te Korsele.
Tijdens de viering stelde onze museummedewerker Jozefien de tijdelijke tentoonstelling '150 jaar Nieuwe Kerk' voor.
Een aantal sfeerbeelden. Foto's: Paul Muylaert.
U kunt deze tentoonstelling komen bezichtigen tot eind maart 2023.
Eind de 19de eeuw is de Oude Kerk, na bijna een eeuw gebruik, er niet meer zo goed aan toe. Er wordt besloten om een nieuw kerkgebouw te bouwen.
Op 16 oktober 1872 - exact 150 jaar geleden - wordt de ‘Nieuwe Kerk’ te Korsele feestelijk in gebruik genomen.
Deze keer een gebouw dat er uitziet als een kerk, compleet met toren, klokken en een kerkhaan.
Vandaag viert de gemeenschap het 150-jarig bestaan van de inmiddels niet meer zo nieuwe ‘Nieuwe Kerk’.
Tijdens de periode van het Hollands bewind (1815-1830) kregen de protestanten van de Geuzenhoek een school (1815) en een kerkhof (1824).
De school sloot in 1982 de deuren en is vandaag een museum.
Het kerkhof op de Geuzenhoek, met haar monumentale treurbeuk, is tot op vandaag het enige protestantse kerkhof in Vlaanderen.
Met het Tolerantie-Edict van keizer Joseph II in 1782 kregen de protestanten te Horebeke de toelating om een eigen vergaderlokaal te bouwen.
In 1788 werd aan de hoeve van de familie Vanderhaegen een lokaal voor de erediensten gebouwd. Op de 1ste foto zie je 2 voordeuren: de linkerdeur was de voordeur van de woning, de meer statige rechterdeur leidde naar de samenkomstruimte.
Het lokaal was al snel veel te klein. Daarom werd in 1795 de ‘Oude Kerk’ gebouwd (2de foto). Volgens de richtlijnen van het Tolerantie-Edict (dat intussen niet meer geldig was...), is de Oude Kerk gebouwd tegen een bestaand gebouw, staat het ver weg van de straat en ziet het gebouw er niet uit als een traditionele kerk.
De Oude Kerk zou tot de bouw van de ‘Nieuwe Kerk’ in 1872 dienstdoen als ruimte voor de erediensten. Vandaag is de Oude Kerk de polyvalente ruimte van de gemeenschap: vergaderingen, de kinderkerk, de koffie na de dienst op zondag etc. vinden hier plaats.
Van de oorspronkelijk 7 gemeenten van de Vlaamse Olijfberg, zal enkel Horebeke de tand des tijds doorstaan. De meeste gemeenten doofden al in de 17de eeuw uit. Mater en Etikhove zijn nog wat langer blijven bestaan. De gemeente in Etikhove ging in de 20ste eeuw ‘ter ziele’.
Waarom Horebeke uiteindelijk als enige is overgebleven, is niet helemaal duidelijk. Vermoedelijk zijn doorheen de jaren verschillende protestanten uit de andere gemeenten verhuisd naar Horebeke.
De protestanten in Horebeke wonen al verschillende eeuwen samen in een aantal straten: met name de gehuchten Vrijsbeke en Korsele. Samen sta je immers sterker, zeker in tijden waarin protestanten een gemarginaliseerde minderheid vormden.
Mettertijd kregen deze de naam “de Geuzenhoek”, of plaats waar veel Geuzen (= protestanten) wonen.
Afbeelding: kaart met de gehuchten van de aangeduid.
Na de herinname van de Zuidelijke Nederlanden door het Spaanse gezag, verdwijnt het protestantisme grotendeels uit deze streken. Maar in de dorpjes rond Oudenaarde blijven een aantal ondergrondse protestantse gemeenschappen bestaan.
Deze kleine groepjes protestanten krijgen vanuit Nederland de bijnaam “de Vlaamse Olijfberg”.
Afbeelding: kaart van de 7 gemeenten van de Vlaamse Olijfberg, uit J.A. DE JONGE, Van Geslacht op geslacht. De Geuzenhoek te Horebeke, 2018, p. 21
te Oudenaarde (4)
Nadat ze Oudenaarde zijn ontvlucht, trekken Jacob Blommaert en een aantal metgezellen richting Nederland. Maar onderweg - ergens in de buurt van Eeklo nabij Oostwinkel - worden ze ingehaald door de soldaten van de koning.
De boerderij waarin ze zich verschuilen, wordt omsingeld. Wanneer ze weigeren om zich over te geven, steken de Spaanse soldaten het gebouw in brand. Blommaert en zijn metgezellen komen allemaal om het leven.
Daarmee is het nog niet afgelopen met de godsdienstige troebelen in Oudenaarde en omstreken. In de daaropvolgende jaren zal het conflict nog een aantal keer in alle hevigheid oplaaien. Denk aan de Spaanse Furie - die zich ook in deze gewesten heeft doen voelen - of de stichting van een Calvinistische Republiek in Gent.
Pas in 1582 zal er een einde komen aan de Opstand in Oudenaarde. Dan wordt de stad ingenomen door Alexander Farnese, de zoon van Margaretha van Parma, en wordt het Spaanse bestuur hersteld. Heel wat protestanten vertrekken dan definitief richting Nederland of bekeren zich tot het katholicisme. Maar in de dorpjes rond Oudenaarde blijven een aantal ondergrondse protestantse gemeenschappen bestaan…
te Oudenaarde (3)
Op 4 oktober 1572 - na nog geen maand - komt er een bloedig einde aan het bewind van de bosgeuzen in Oudenaarde.
De avond voordien hadden ze gehoord dat er een leger Spaanse soldaten onderweg was naar de stad. De paniek slaat toe. Uiteindelijk besluiten ze om te vluchten.
In de chaos van hun overhaaste vertrek van de Geuzen, wordt er afgerekend met een aantal gevangen genomen katholieke priesters. Deze worden uit het raam van het kasteel van Bourgondië in de Schelde gegooid. Vijf van de zes zullen hierbij omkomen.
Het bestuur van de bosgeuzen zal in de daaropvolgende eeuwen vooral met de moord op de priesters worden geassocieerd. De priesters werden overigens al snel vereerd als martelaren door de katholieke kerk. Hun feestdag valt nog altijd op 6 oktober, de dag van hun begrafenis.
Ter voorbereiding van de nieuwe tentoonstelling over de 'Nieuwe Kerk', is de permanente tentoonstelling Abraham Hans verhuisd!
De opstelling is ook aangepast en geactualiseerd. Kom eens langs in het museum en laat ons weten wat u ervan vindt!
Het Hoornbeeck College in Nederland gaat op zoek naar haar roots!
Wie was Johannes Hoornbeeck, de 17de eeuws theoloog naar wie de school werd vernoemd?
Studenten Thijs en Danielle trekken erop uit om dit te onderzoeken.
Tijdens hun zoektocht, komen ze ook terecht in het Protestants Museum 'de Geuzenhoek'. Onze museummedewerker Jozefien Blommaert en dominee Simon van der Linden helpen hen graag verder.
Wilt u graag weten wat ze allemaal hebben ontdekt?
Bekijk de aflevering op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=TwGMT5u9s2c en laat ons weten wat jullie vinden!
In het jubileumjaar van het Hoornbeeck College (2022) gaan student Daniëlle en oud-student Thijs op zoek naar de persoon die op de gevels van alle Hoornbeeck...
Help ons met onze toekomstige tentoonstelling!
te Oudenaarde (2)
Oudenaarde, zoals weergegeven op de kaart van Jacob van Deventer, ca. 1558.
Zo moet de stad er ongeveer hebben uitgezien, toen de bosgeuzen haar 450 jaar geleden innamen onder leiding van kapitein Jacob Blommaert.
Wilt u meer weten over Oudenaarde in de 16de eeuw?
Lees dan zeker dit interessante artikel op de website van le petit bruges: http://www.le-petit-bruges.be/html_LPB_geschiedenis/deventer.html
Wegens ziekte is het museum deze namiddag uitzonderlijk gesloten.
Onze excuses voor het ongemak!
21 september staat algemeen bekend als het begin van de herfst. Maar wat veel mensen niet weten, is dat dit ook de sterfdag is van keizer Karel.
Keizer Karel, of Karel V, stierf op 21 september 1558 op 58-jarige leeftijd in Spanje. Van 1506 tot 1555 was hij (onder andere) de landsheer van de Nederlandse gewesten geweest. Bij zijn overlijden was hij al 3 jaar afgetreden als vorst.
Tijdens het bestuur van keizer Karel brak de Reformatie uit, en verspreidden de ideeën het protestantisme zich als een lopend vuurtje in deze streek. De harde reactie van keizer Karel en nadien zijn zoon Filips II zal op den duur mee leiden tot
het uitbreken van de Opstand of Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).
Het uiteindelijke resultaat zal de scheiding van de Nederlanden zijn. Het Noorden (Nederland) wordt een onafhankelijke Republiek, het zuiden (+/- het huidige België) zal onder Spaans bewind blijven.
Dit zijn de omstandigheden waarin de gemeenschappen van de 'Vlaamse Olijfberg' ontstonden.
Onze openingsuren wijzigen!
Vanaf deze week is het museum open op zondag van 14 u tot 17 u.
Wilt u toch op een ander moment het museum bezoeken? Dat kan!
Neem contact met ons op om een (gratis) afspraak te maken.
Binnen een maand, op 16 oktober, zal de Nieuwe Kerk te Korsele exact 150 jaar in gebruik zijn. Een prachtig jubileum!
De protestantse gemeenschap zal dit vieren met een dankdienst en een feestelijke viering.
Als museum dragen wij ook ons steentje bij met een speciale tijdelijke tentoonstelling over de Nieuwe Kerk, die opent op 16 oktober.
Bezoek het museum vandaag gratis van 10 u tot 18 u !
‼️ Rondleidingen om 14u en om 16u volzet ‼️
❗️Inschrijven niet meer mogelijk ❗️
Abraham Hansstraat 3
Sint-Maria-Horebeke
9667
| Donderdag | 13:00 - 18:00 |
| Vrijdag | 13:00 - 18:00 |
| Zaterdag | 13:00 - 18:00 |
| Zondag | 13:00 - 18:00 |
Wees de eerste die het weet en laat ons u een e-mail sturen wanneer Protestants Museum 'De Geuzenhoek' nieuws en promoties plaatst. Uw e-mailadres wordt niet voor andere doeleinden gebruikt en u kunt zich op elk gewenst moment afmelden.
Stuur een bericht naar Protestants Museum 'De Geuzenhoek':
